وبلاگ حقوق خانواده
» وضعیت هدایا در صورت بر هم خوردن نامزدی
اگر نامزدی به هم بخورد تکلیف هدایای رد و بدل شده بین طرفین چه می شود؟
نامزدی وعده نکاح است؛ یعنی دو نفر با یکدیگر قرار می گذارند که باهم ازدواج کنند. البته این تعهد بر ازدواج، الزام آور نیست؛ به عبارتی اگر یکی از طرفین بخواهد از وعده نکاح رجوع کند مرتکب هیچ تقصیری نشده است و طرف دیگر نمی تواند از او مطالبه خسارت نماید.
ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی دراین خصوص می‌گوید:
«وعده ازدواج ایجاد عُلقه زوجیت نمی کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخت شده باشد. بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارتی نماید.»
پس ممکن است نامزدی به هر دلیلی به هم بخورد اما سوال این است که اگر در این مدت بین طرفین هدایایی رد و بدل شده باشد تکلیف این هدایا چه می شود؟! آیا باید هدایا بازگردانده شود یا خیر؟
مطلب مرتبط
چگونه بهترین وکیل برای پرونده خود را پیدا کنیم؟بر اساس ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی در صورتی که بر هم خوردن نامزدی در اثر رجوع یکی از طرفین از نامزدی باشد، اگر عین هدایا باقی مانده باشد باید برگردانده شود؛ به عبارتی وقتی که اصل مال نزد طرف مقابل باقی است باید به طرف دیگر بازگردانده شود، چه آن مال جزء مال قابل بقا باشد مثل کیف، چه جزء مال غیر قابل بقا باشد مثل شکلات.مثلاً اگر کیف یا شکلات هدیه داده شده و نامزدی بهم بخورد، در صورتی که کیف یا شکلات باقی مانده باشد باید برگردانده شود؛ اما اگر عین هدایا موجود نباشد با دو حالت مواجه هستیم:
در صورتی که آن هدیه جزء اموال مصرف شدنی مثل شکلات باشد لازم نیست چیزی برگردانده شود و اگر آن هدیه جزء اموال مصرف نشدنی مثل کیف باشد و الان از بین رفته باشد، قیمت آن باید پرداخت شود مگر اینکه شخص ثابت نماید که تلف مال ناشی از تقصیر او نبوده است.
ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی فرض دیگری را بیان می‌کند که بر هم خوردن نامزدی به واسطه فوت باشد. در این صورت اگر عین هدایا باقی باشد، مال باید بازگردانده شود چه قابل بقا باشد چه غیر قابل بقا. و اگر عین هدایا باقی نباشد لازم نیست چیزی بازگردانده شود، چه قابل بقا باشد چه نباشد.
همچنین اگر یکی از طرفین هدایایی به والدین یا بستگان طرف مقابل داده باشد و نامزدی بهم بخورد تکلیف آن هدایا مثل مواردی است که در بالا بیان شد اما اگر والدین یا بستگان به طرف مقابل هدیه داده باشند و نامزدی برهم بخورد، این هدایا حکم هبه را دارد و در صورت انحلال نامزدی، هدایا منحل نخواهد شد و نزد همان شخص باقی می ماند مگر اینکه شخصی که مال را هبه داده بخواهد از هبه خود رجوع کند.
